Przedsiębiorcy i robotnicy, odnajdźcie się jako bracia i siostry, dzieci jednego Boga - Ojca
Słowo Biskupa Kaliskiego wygłoszone w Bazylice św. Józefa
I
XV Pielgrzymka Robotników do Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu - zorganizowana przez NSZZ „Solidarność” oraz I Pielgrzymka Przedsiębiorców i Pracodawców, zorganizowana przez Duszpasterstwo „Talent”, prowadzone przez Księży Sercanów.
Uczestnicy obu pielgrzymek przybyliście do miejsca, w którym jest czczony w szczególny sposób św. Józef. A jest czczony, ponieważ na tym miejscu ludzie czują Jego obecność i Jego skuteczne wstawiennictwo u Boga w sprawach, które Mu tu przedstawiają.
Obie pielgrzymki przybyły w dniu 1-go Maja; w dniu, w którym św. Józef jest przyzywany jako Rzemieślnik i jako Robotnik. Przybyły w dniu, w którym w nieodległej przeszłości było obchodzone święto pracy.
Okoliczności, które wymieniłem, stwarzają specyficzny klimat dla obu pielgrzymek i niosą pewne sugestie, zmierzające ku temu, aby w obu pielgrzymkach dostrzec coś, co jest im wspólne i czyni je jednością. Zresztą organizatorzy wyczuli to coś wspólnego, a nawet je rozpoznali, skoro po porozumieniu się, ustalili wspólny program obu pielgrzymek.
I tak, jako pielgrzymi stanęliście przed wizerunkiem św. Józefa Kaliskiego razem: robotnicy i przedsiębiorcy; przedsiębiorcy i robotnicy. To dobrze. To mądra decyzja. Istnieje między wami relacja; relacja ścisła i zgoła konieczna. Podstawą jej jest praca.
Przedsiębiorcy są pracodawcami. Są tymi, którzy dają pracę w swoich fabrykach, warsztatach, zakładach.
Robotnicy są pracobiorcami. Są tymi, którzy świadczą przedsiębiorcom pracę za stosowną zapłatą. Im więcej miejsc pracy stworzą i mogą zaofiarować przedsiębiorcy, tym lepiej dla robotników.
Przedsiębiorcy więc mają fundamentalne znaczenie dla robotników, jako źródło pracy, a w konsekwencji dla utrzymania poziomu egzystencji i rozwoju robotników i ich rodzin, owszem narodu i państwa.
I odwrotnie, przedsiębiorstwo, które byłoby pozbawione rąk do pracy, nie mogłoby funkcjonować, ani się rozwijać. Byłoby skazane na upadłość.
Z tego prostego zestawienia widać, w jak ścisłej relacji pozostają ze sobą przedsiębiorcy i robotnicy ze względu na pracę. Są wzajemnie skazani na siebie, na współpracę i coś jeszcze więcej.
Przedsiębiorcy oczekują od robotników pracy dobrej, rzetelnej, wykonanej zgodnie z normami, na czas i możliwie tanio.
Robotnicy z kolei oczekują od przedsiębiorców godnej zapłaty za pracę, wykonywaną w warunkach bezpieczeństwa i zdrowia. Oczekują też udziału w wypracowanych przez przedsiębiorstwa zyskach.
Naruszenie reguł i warunków w dziedzinie w pracy przez którąkolwiek ze stron prowadzi do napięć i konfliktów, co jako stratę odczuwają wszyscy, zarówno przedsiębiorcy, jak i robotnicy. Natomiast praca dobrze wykonywana przez robotników i równie dobrze honorowana przez przedsiębiorców przyczynia się do rozwoju przedsiębiorstwa i zadowolenia robotników.
Chociaż wiedzą to wszyscy, to jednak nie zawsze dochowywane są umowy zawarte o pracę i miast relacji współpracy oraz przyjaźni między pracodawcami oraz robotnikami, pojawiają się napięcia, konflikty, walki.
II
Może należałoby sięgnąć po głębszą motywację dla pełniejszego uzasadnienia wzajemnych relacji między przedsiębiorcami i robotnikami. Czy jest taka motywacja? Jest. Kryje się ona w powołaniu, które jest wspólne robotnikom i przedsiębiorcom. Przypatrzcie się więc, przedsiębiorcy i robotnicy, waszemu powołaniu!
W powołaniu tkwią pytania, poszukujące tego, co jest najważniejsze dla człowieka, dla każdego człowieka bez względu na pochodzenie, stanowisko, zawód, pracę. Przede wszystkim tkwi pytanie o „tożsamość”: Kim jestem jako człowiek? Jaki jest ostateczny sens i cel pracy i życia człowieka?
Pytania te stawia sobie każdy myślący człowiek. Jednak nie jest wstanie na nie odpowiedzieć bez odniesienia się do Boga. Bez Boga człowiek nie potrafi zrozumieć siebie do końca. Pytanie o powołanie człowieka zakłada więc pytanie o Boga.
Człowiek jest obrazem Boga. W podobieństwie do Boga tkwi jego wielkość i godność. Podobieństwo do Boga wyraża się między innymi w tym, że człowiek jest istotą rozumną i wolną. Dzięki temu człowiek jest zdolny do działalności twórczej. Jako taki jest współpracownikiem Boga Stwórcy i poniekąd Jego partnerem. W ten sposób uczestniczy, nawet, gdy o tym nie wie lub wiedzieć nie chce, w kontynuowaniu stwórczego aktu Boga. Przetwarza materię, poddaje ją sobie w służbę, czyni swoje życie łatwiejszym, buduje więzi osobowe scalające ludzi w jedną wspólnotę.
Człowiek jest powołany do bliskości z Bogiem. Może Boga poznawać, rozmawiać z Nim, kochać Go. Bliskość z Bogiem, do której człowiek jest powołany, posunięta jest aż do udziału w życiu Boga, a więc do udziału w tej Pełni, jaką jest Bóg. Powołanie to koresponduje z głębokimi pragnieniami, jakie człowiek nosi w swoim sercu, pragnieniami: szczęścia, radości, dobra, prawdy, piękna, sprawiedliwości.
To, co zostało powiedziane wyżej o powołaniu odnosi się w równy sposób do przedsiębiorców, jak i do robotników. Ukazuje ich godność i wielkość, które wyrastają z człowieczeństwa i powołania, jakie dał nam Bóg.
Patrząc z tego punktu widzenia, trzeba powiedzieć, że przedsiębiorcy i robotnicy są w stosunku do siebie braćmi i siostrami, bo są dziećmi Boga; są przybranymi synami i córkami Boga, który jest naszym Ojcem. Bracia i Siostry - oto najgłębsza motywacja dla relacji, jaka istnieje między Wami, przedsiębiorcy i robotnicy; relacji, którą uprzytamniamy sobie, patrząc na św. Józefa w Kaliskim jego wizerunku. Relację tę uprzytamniamy sobie, jako ludzie wierzący, chociaż ona istnieje faktycznie i obiektywnie niezależnie od wiary.
Przedsiębiorcy i robotnicy - odnajdźcie się na nowo jako bracia i siostry - dzieci jednego Boga - Ojca i nie zapomnijcie tak patrzeć na siebie, a także patrzeć na tę rzeczywistość, jaką jest praca, która Was łączy. Jako braciom i siostrom łatwiej będzie Wam ustawiać i określać Wasze wzajemne relacje w dziedzinie pracy, zarówno Wam, którzy pracę dajecie, jak i wam, którzy pracę wykonujecie.