Święty Józef – dar i skarb dla Diecezji Kaliskiej i jej pierwszego Biskupa Stanisława Napierały
Od połowy XVII wieku jednym z głównych miejsc czci Świętego Józefa w Polsce stał się Kalisz, gdzie kult ten od początku wiązano z obrazem Świętej Rodziny. Intensywny rozwój kultu Świętego Józefa przypadł na drugą połowę XVII wieku i cały XVIII wiek zwany w polskiej józefologii „złotym”.
Do szczególnego rozwoju i znaczenia kultu Świętego Józefa Kaliskiego po II wojnie światowej przyczyniły się zasadniczo dwa wydarzenia: cudowne wyzwolenie księży – więźniów z obozu w Dachau /29 kwiecień 1945 r./ oraz utworzenie w Kaliszu Polskiego Studium Józefologicznego /24 czerwca 1969 r./. Natomiast z chwilą powołania przez Jana Pawła II bullą „Totus Tuus Poloniae Populus” nowej Diecezji Kaliskiej /25 marca 1992 r./ nastąpił bardzo intensywny rozwój kultu Świętego Józefa, a przyczyniły się do tego kolejne historyczne wydarzenia:
- peregrynacja kopii Cudownego Obrazu Świętego Józefa Kaliskiego /1994-1996/
- wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w Kaliszu /4 czerwca 1997 r.
- spotkania modlitewne w intencji rodzin i obrony poczętego życia transmitowane przez Radio Maryja, Telewizję Trwam i diecezjalne Radio Rodzina n/od 3 czerwca 2004 r./.
Wydarzenia te i inne mogły zaistnieć i być realizowane dzięki trosce, pomysłowi i staraniom Pierwszego Biskupa Kaliskiego, Stanisława Napierały. Z okazji 25-letniej posługi biskupiej Księdza Biskupa Stanisława Napierały w niniejszym opracowaniu pragnę ukazać tylko trzynaście lat służby Kościołowi Kaliskiemu, a głównie troskę o rozwój kultu Świętego Józefa i Jego Sanktuarium w Kaliszu.
1. Święty Józef jako Patron Diecezji Kaliskiej
Breve Apostolskie, określające Patrona Diecezji, definitywnie ustanowione i zatwierdzone przez Ojca Świętego Jana Pawła II opisuje imię Patrona Diecezji Kaliskiej jako „Świętego Józefa, Małżonka Maryi Dziewicy, Opiekuna Zbawiciela”. To imię wyraźnie nawiązuje do Obrazu znajdującego się w Kaliskim Sanktuarium. A Obraz przedstawia Jezusa, Maryję i Świętego Józefa i nazywa się „Święty Józef Kaliski”' a więc rozpoczynając od Józefa dokument papieski określa Go w Świętej Rodzinie, w Jego relacjach do Maryi i do Jezusa.
Ksiądz Biskup Stanisław Napierała tak wspomina początek, pierwszą wiadomość o nowej diecezji i pierwszą wizytę w Kaliszu: „Dla mnie Kalisz kojarzył się przede wszystkim ze Świętym Józefem. W głębi duszy czułem radość, że Diecezja, której stałem się pasterzem będzie miała tak potężnego Patrona /.../. Do Kalisza przybyłem pod wieczór 25 marca 1992r. Pierwsze kroki skierowałem do Bazyliki, gdzie jest czczony Obraz Świętego Józefa. Towarzyszyło mi kilku kapłanów, których spotkałem po drodze. Wśród nich był śp. Ksiądz Infułat Stanisław Piotrowski. To była bardzo ważna chwila. Świętemu Józefowi powierzyłem siebie i Diecezję. Pod opieką Świętego Józefa miało rozpocząć się życie młodego Kościoła Kaliskiego”.
Już w pierwszym roku istnienia Diecezji Ksiądz Biskup stwierdza, że „Święty Józef został przez nas odczytany, jako szczególny skarb i dar dany przez Opatrzność młodej Diecezji Kaliskiej. To potężny Patron, którego Bóg wybrał i postawił obok Maryi w dziele zbawienia”.
W swoim biskupim herbie Ksiądz Biskup od chwili, kiedy został Ordynariuszem Diecezji Kaliskiej umieścił trzy litery JMJ, co wyraźnie nawiązuje do Obrazu Świętego Józefa Kaliskiego, Patrona Diecezji.
I tak z coraz większym przekonaniem, zapałem i miłością głosi na różne sposoby i przy każdej okazji o potędze i skuteczności działania Świętego Józefa. Zawierza siebie, całą swoją posługę, wszystkie wydarzenia i dzieła powstające w Diecezji pod szczególną opiekę Świętego Patriarchy.
Na początku swojej posługi biskupiej w Diecezji Kaliskiej Ksiądz Biskup chcąc ukazać diecezjanom ten wielki skarb jakim jest nasz skuteczny Orędownik postanowił, by Święty Józef w kopii Cudownego Obrazu nawiedził wszystkie parafie młodej diecezji.
2. Peregrynacja kopii Obrazu Świętego Józefa
W liście pasterskim z okazji I rocznicy powstania Diecezji Pasterz Kościoła Kaliskiego pisał do swoich diecezjan: „Delegaci – pielgrzymi zabiorą do Rzymu dwie kopie obrazu – wizerunku Świętego Józefa Kaliskiego. Będą prosić Ojca Świętego, aby zechciał przyjąć jedną, jako wyraz naszej wdzięczności i miłości, a drugą pobłogosławił, by po powrocie pielgrzymki z Rzymu wędrowała w Diecezji od parafii do parafii. Chcemy w ten sposób w naszych parafiach wprowadzić Świętego Józefa, Głowę Świętej Rodziny, do każdego domu, by przez orędownictwo tego Świętego Patrona wypraszać dla naszych rodzin błogosławieństwo, pokój i pomoc. Ufamy bowiem, że Święty Józef w swoim kaliskim wizerunku jest darem Bożym danym naszej Diecezji ku pomocy, obronie i budowaniu jedności”.
Natomiast podczas pielgrzymki dziękczynnej za powołanie Diecezji Kaliskiej w dniu 20 kwietnia 1993 r. w Rzymie wobec Ojca Świętego Jana Pawła II z wielką wiarą i ufnością ukazał Świętego Józefa, „który w Kaliskim Sanktuarium zaznacza stale swoją obecność działaniem wstawienniczym u Boga, które przyciąga pielgrzymów z kraju i z zagranicy”, mówił dalej Ksiądz Biskup, Kim jest Święty Józef dla diecezji: „Żywimy przekonanie, że Święty Opiekun Kościoła w swoim wizerunku kaliskim jest darem Opatrzności Bożej dla młodej Diecezji, złożonej z części sześciu Diecezji macierzystych, aby ją integrować i duszpastersko pogłębić. Dlatego pokornie prosimy Cię, Ojcze Święty, abyś zechciał nam pobłogosławić kopię wizerunku Świętego Patrona Kaliskiego. Po powrocie do Diecezji ma ona rozpocząć peregrynację z parafii do parafii, w połączeniu z programem duszpasterskim skoncentrowanym na rodzinie.”
Peregrynacja rozpoczęła się 17 kwietnia 1994 roku Mszą Świętą pod przewodnictwem Nuncjusza Apostolskiego w Polsce Księdza Arcybiskupa Józefa Kowalczyka. Pierwszą Parafią którą nawiedził Św. Józef w Kopii Kaliskiego obrazu była Parafia Złoczew. Zakończenie peregrynacji dokonało się w dniu 3 czerwca 1996 roku w Bazylice Świętego Józefa.
Uroczystość nawiedzenia miała charakter niezwykle podniosły. Poprzedzona była starannym przygotowaniem, którego ważny element stanowiły tygodniowe misje lub rekolekcje. W zewnętrzną oprawę uroczystości angażowały się wszystkie stany, dekorując często kilkunastokilometrową trasę przejazdu obrazu. Peregrynacja rzeczywiście spełniła pokładane nadzieje, budziła świadomość i poczucie wspólnoty diecezjalnej. To nawiedzenie na początku istnienia diecezji przygotowało podatny grunt pod zasiew Bożej łaski. Na pewno bardzo zintegrowało diecezję i ukazało na nowo wielką wartość rodziny oraz dowartościowało mężczyznę i jego rolę jako męża i ojca w rodzinie.
Tak o owocach peregrynacji pisał w liście pasterskim Ksiądz Biskup „W latach 1994-1996 Święty Józef w kopii kaliskiego Obrazu, pobłogosławionego w Rzymie przez Ojca Świętego, przeszedł naszą Diecezję wzdłuż i wszerz, nawiedzając wszystkie jej parafie. To było pamiętne spotkanie Opiekuna Najświętszej Rodziny z rodzinami w parafiach, które wówczas zawierzyły się Świętemu Patronowi. Nawiedzenie Świętego Józefa, przygotowane duchowo przez modlitwę wspólnot sióstr zakonnych, połączone z rekolekcjami lub misjami, było głębokim przeżyciem i wielkim dobrem. Święty Józef zgromadził nas wokół siebie, inicjując w ten sposób doniosły proces scalania Diecezji. Dziś po latach, kiedy wielu rodzinom jest ciężko, przypomnijmy sobie owe więzi zawarte ze Świętym Józefem, by na nowo z wiarą powierzyć Mu dręczące nas biedy i problemy. Szczęśliwy, kto sobie Patrona – Józefa ma za Opiekuna! Nie zginie!”.
Peregrynację upamiętniają też fundowane liczne figury i obrazy Świętego Józefa umiejscowione w Kościołach bądź w terenie. Czas peregrynacji stał się czasem wyraźnego ożywienia kultu Świętego Józefa Kaliskiego w Diecezji Kaliskiej
Biskup Kaliski zachęcał, aby każda parafia w okolicy rocznicy nawiedzenia udała się z rewizytą do Świętego Józefa w Kaliszu
3. Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Kaliskiej
Drugim elementem jednoczącym diecezję, a przede wszystkim przygotowującym światłych i świętych kapłanów było powołanie Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Kaliskiej.
Pragnę podkreślić, że Pasterz naszej diecezji powołując do istnienia Wyższe Seminarium Duchowne w dniu 10 czerwca 1993 roku za patrona Seminarium ustanowił Świętego Józefa, Opiekuna Kościoła. Na centralnym miejscu w Kaplicy seminaryjnej znalazła się kopia Obrazu Świętego Józefa Kaliskiego, która nawiedzała wszystkie parafie Kaliskiej Diecezji. Na dziedzińcu seminaryjnym od strony miasta jest monumentalna figura Świętego Józefa z Jezusem ukazanym jako młodzieńcem. Przy budowie Seminarium ciągle doświadczaliśmy szczególnego orędownictwa Świętego Józefa i nadal doświadczamy przy budowie innych obiektów centralnych w diecezji.
W dniu inauguracji działalności Seminarium Duchownego na początku Mszy św. Ks. Biskup powiedział: „Niech Bóg będzie uwielbiony w Świętym Józefie, Małżonku Maryi Dziewicy, Opiekunie Zbawiciela naszym Patronie i Orędowniku, którego pomocy ciągle wzywaliśmy podczas budowy”.
Natomiast na zakończenie uroczystości inauguracyjnej powierzył Maryi i Świętemu Józefowi wszystkich alumnów: „Maryja, Stolica Mądrości, „podpora rozumienia wiary” i Jej dziewiczy Małżonek Święty Józef, Opiekun Zbawiciela, niech strzegą ten Dom i wszystkich jego mieszkańców”.
Księdzu Biskupowi zależy na rozwoju kultu Świętego Józefa wśród kleryków i kapłanów Diecezji Kaliskiej, dlatego co roku podczas Diecezjalnego Dnia Świętości Kapłańskiej uroczysta Eucharystia jest sprawowana w Bazylice Świętego Józefa „Od początku istnienia naszej Diecezji raz w roku zbierają się Księża na Diecezjalny Dzień Kapłański. Kapłani wybrali na miejsce swego dorocznego spotkania Kalisz, stolicę Diecezji, Miasto, które uczynił znanym Święty Józef swoją obecnością i działaniem w kaliskim wizerunku Świętej Rodziny”.
Również prymicyjna Msza Święta Księży neoprezbiterów pod przewodnictwem Biskupa Kaliskiego ma miejsce przed Obrazem Świętego Józefa Kaliskiego, któremu zostają zawierzeni nowo wyświęceni kapłani.
O Świętym Józefie Ksiądz Biskup mówił do Seminarzystów z Europy – uczestników XX-go Europejskiego Turnieju Piłki Nożnej Seminariów Duchownych w Kaliszu „Jesteśmy w Domu Józefa, dziewiczego małżonka Maryi, Opiekuna naszego Zbawiciela. Dom Józefa – tak zwykliśmy nazywać to Sanktuarium, które ma szczególne miejsce w dziejach Kościoła i narodu polskiego. Jest tu skarb: Obraz słynący łaskami, przedstawiający Świętą Rodzinę. Obraz ten ludzie nazywają Świętym Józefem Kaliskim. Tutaj ciągle przybywają pielgrzymi, by upraszać sobie pomoc i orędownictwo Świętego Patriarchy. Tutaj od 1945 roku przybywają w dniu 29 kwietnia z dziękczynieniem kapłani, byli więźniowie obozu koncentracyjnego w Dachau, którzy są przekonani, że dzięki wstawiennictwu Świętego Józefa Kaliskiego odzyskali wolność. Świętemu Józefowi w Kaliskim Obrazie Papież Jan XXIII ofiarował pierścień i zawierzył Mu dzieło Soboru Watykańskiego II. Święty Józef ukochany Patron, przyzywany tak często przez kapłanów, jak też przez tych, którzy do kapłaństwa się sposobią, jest tu pośród nas. /.../ Idźcie do Józefa, pod którego czułą opieką rósł Jezus – chleb życia wiecznego. On, Józef, Cieśla z Nazaretu, jak mówi pieśń, pielęgnował Go w ziarnie, by nakarmił ludzki ród. On pierwszy posłuszny woli Boga zaniósł Go do Egiptu, miejsca symbolu udręki i niewoli. Idźcie do Józefa – Wychowawcy Syna Bożego i uczcie się w Jego szkole”.
Natomiast diakoni Kaliskiego Seminarium w miesiącu lipcu i sierpniu odbywają praktykę wakacyjną w Sanktuarium służąc pielgrzymom.
4. Wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w Kaliszu
Bez wątpienia największym wydarzeniem w dziejach młodej Diecezji Kaliskiej, a także w dziejach Sanktuarium Świętego Józefa była wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w stolicy Diecezji w Kaliszu w dniu 4 czerwca 1997 r.
To Biskup Kaliski skierował do Ojca Świętego zaproszenie już w maju 1995 r. i potem je ponawiał.
W słowie oznajmującym przyjazd Ojca Świętego Jana Pawła II do Diecezji Kaliskiej z 8 stycznia 1997roku Biskup Ordynariusz pisał: „/../ Trzeba zauważyć
także miejsce, na którym to wyznanie wiary ma się dokonać. Jest to miejsce naznaczone obecnością i działaniem Świętego Józefa. /.../ Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu zwróci zapewne uwagę na Rodzinę Jezusa Zbawiciela, która jest „wzorem i przykładem każdej chrześcijańskiej rodziny” /.../ zwróci uwagę na Świętego Józefa Opiekuna Rodziny Zbawiciela i na jego wiarę. Wszak w niej tkwi źródło niezwykłej skuteczności wstawiennictwa Świętego Józefa”.
Jaką intuicję miał Pasterz Diecezji, kiedy przed wizytą Ojca Świętego w Kaliszu napisał do diecezjan „Spodziewamy się, że Ojciec Święty swoją obecnością, a może także słowem, potwierdzi wartości, które od początku istnienia diecezji uczyniliśmy jakby tworzywem duszpasterskiego budowania. Są nimi: kult Świętego Józefa, prymat rodziny, troska o Seminarium Duchowne”.
Ojciec Święty przybył, by złożyć hołd Świętemu Józefowi Kaliskiemu. Papież umocnił i pomnożył cześć Świętego. Ukazał Jego znaczenie, nie tylko dla Diecezji, ale dla narodu i świata. To tu w Kaliszu Ojciec Święty Jan Paweł II zawierzył Świętemu Józefowi wszystkie rodziny w naszej Ojczyźnie oraz obronę poczętego życia w Polsce i na świecie. Kapłanom zaś przypominał o pięknej modlitwie do Świętego Józefa przed Mszą Świętą.
Z inicjatywy Księdza Biskupa Stanisława Napierały uroczyście wspominamy każdą rocznicę wizyty Jana Pawła II w Kaliszu. Biskup Kaliski przeniósł Odpust Opieki Świętego Józefa obchodzony dotychczas w IV niedzielę wielkanocną na pierwszą niedzielę czerwca, by związać go również z uroczystym wspomnieniem i dziękczynieniem za wizytę Jana Pawła II w Kaliszu.
Od czasu wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II Ksiądz Biskup ustanowił specjalne nabożeństwo – procesję nazwaną „Od Wojciecha do Józefa”. Chodzi w niej o to, by Kaliszanie pokłonili się swojemu wielkiemu Patronowi. W procesji jest bowiem niesiona kopia Obrazu Kaliskiego, którą Jan Paweł II pobłogosławił. Jest przecież za co dziękować.
Ksiądz Biskup osobiście zachęca mieszkańców Kalisza do udziału w tej procesji, oto fragment odezwy: „W najbliższą sobotę, 1 czerwca, wieczorem o godz.20.00 ulicami naszego Miasta przejdzie kolejny raz uroczysta Procesja, którą nazwano Procesją od Wojciecha do Józefa. /.../ Kalisz ma aż dwa tytuły dla swojej procesji, mianowicie: starożytność miasta i osobę Świętego Józefa. /.../ Chcąc podkreślić starożytność Miasta, kaliska Procesja wyrusza od Kościółka Św. Wojciecha na Zawodziu, a więc „Od Wojciecha” i kieruje się ulicami Miasta „do Józefa”, czyli do Placu, nazwanego imieniem Świętego Patrona, przy którym wznosi się Bazylika – Sanktuarium oraz stoi pomnik ku czci Ojca Świętego Jana Pawła II. /.../ Najgłębszym sensem i zarazem celem kaliskiej Procesji „Od Wojciecha do Józefa” jest cześć, jaką Kalisz, jako miasto, powinien złożyć publicznie Świętemu Józefowi – swemu Patronowi. /.../ Święty Józef pójdzie ulicami Miasta w kopii swego kaliskiego wizerunku. /.../ Niech wyjdą pozdrowić Świętego Józefa – Patrona wszystkie kaliskie parafie, najliczniej zaś te, przez które będzie prowadzić trasa Procesji. Niech wyjdą kapłani, siostry zakonne, klerycy. Niech wyjdą kaliscy Rzemieślnicy, Bracia Kurkowi, Strażacy. Niech wyjdą parafialne grupy duszpasterskie, zespoły i organizacje ze swoimi sztandarami. Bracia i Siostry! Kaliszanie! Sławmy Świętego Józefa! Dziękujmy Mu! Wzywajmy Jego pomocy w potrzebach, jakie mamy!.”
Dzięki staraniom Księdza Biskupa w I rocznicę wizyty Jana Pawła, Święty Józef został prawomocnie zatwierdzony na Patrona Miasta Kalisza co zostało też potwierdzone przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
Natomiast w II rocznicę wizyty papieża w czerwcu 1999 roku został poświęcony na Placu Świętego Józefa w Kaliszu niezwykły pomnik Ojca Świętego Jana Pawła II, który nawiązuje do przesłania jakie On sam wypowiedział w Kaliszu. Pomnik, który „przemawia”, znajduje się na nim napis „Prawo do życia nie jest kwestią światopoglądu, nie jest tylko prawem religijnym, ale jest prawem człowieka”. Budzi się refleksja, gdyby wówczas nie zbudowano pomnika, gdzie dzisiaj po śmierci Ojca Świętego biłoby serce Kalisza?
5. Modlitwy w Sanktuarium Świętego Józefa w intencji rodzin i obrony poczętego życia
Ojciec Święty Jan Paweł II zostawił nam przesłanie i swoisty testament, abyśmy polecali Świętemu Józefowi sprawy rodziny i obrony poczętego życia. Biskup Kaliski skierował do diecezjan zaproszenie do pierwszoczwartkowej modlitwy w intencji rodzin i obrony życia w Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu: „U Świętego Józefa Kaliskiego czczonego w Obrazie Świętej Rodziny jest zanoszona modlitwa wielu ludzi w intencji rodzin i o obronę życia nienarodzonych. Ojciec Święty Jan Paweł II podczas swej pielgrzymki do Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu polecił Świętemu Patriarsze życie ludzkie, zwłaszcza życie nienarodzonych w naszej Ojczyźnie i na całym świecie. Oddał opiece Świętego Józefa cały nasz Naród, zwłaszcza nasze rodziny. W duchu tego zawierzenia zbieramy się w każdy I-szy czwartek miesiąca w Kaliskim Sanktuarium na modlitewne czuwanie w intencji rodzin i obrony życia poczętego. Zapraszam więc wszystkich na tę modlitwę. Tym, którzy nie będą mogli przybyć, duchową łączność z tą modlitwą umożliwi transmisja przez Radio Rodzina i Radio Maryja oraz przez Telewizję Trwam. Zapraszam do Sanktuarium Świętego Józefa przedstawicieli wszystkich parafii, stowarzyszenia katolickie, wspólnoty modlitewne, ruchy odnowy”. Powołał zespół pod przewodnictwem Biskupa Pomocniczego, który jest odpowiedzialny za organizowanie i przebieg spotkań modlitewnych w intencji rodzin i obrony poczętego życia w Sanktuarium Świętego Józefa w pierwsze czwartki miesiąca. Każde spotkanie modlitewne w I-szy czwartek miesiąca składa się z nabożeństwa adoracyjnego przed Cudownym Obrazem Świętego Józefa i Mszy Świętej sprawowanej pod przewodnictwem Biskupa właśnie w intencji dwóch największych wartości, które ukazał nam Ojciec Święty Jan Paweł II: życia i rodziny.
To dzięki transmisji przez Radio Maryja, Telewizję TRWAM i diecezjalne Radio Rodzina łączą się w modlitwie z Sanktuarium setki tysięcy, a może miliony wiernych w Polsce i na świecie. Na ręce Księdza Biskupa Stanisława Napierały podczas tych pierwszoczwartkowych nabożeństw zostały złożone relikwie Świętej Joanny Beretta Molla i Błogosławionej Matki Teresy z Kalkuty, współczesnych Świętych Kobiet zatroskanych o sprawy rodziny i obronę życia.
Dzięki tej inicjatywie Pasterza Diecezji wyraźnie zwiększył się kult Świętego Józefa Kaliskiego. Do Kaliskiego Sanktuarium przybywa coraz więcej pielgrzymów. W ostatnich latach nawiedza je ponad sto tysięcy pielgrzymów rocznie.
6. Inne wydarzenia i dzieła poświęcone Świętemu Józefowi
Ksiądz Biskup Stanisław Napierała wykorzystuje każdą okazję, aby głosić cześć Świętego Józefa i szerzyć Jego kult. I tak z okazji 200-nej rocznicy papieskiej koronacji Obrazu Świętego Józefa ogłosił od 15 maja 1996 roku do 14 maja 1997 roku Diecezjalny Rok Jubileuszowy ku czci Świętego Józefa Kaliskiego.
W liście pasterskim na tę okoliczność Ksiądz Biskup ukazując wielkość Świętego Józefa uzasadnił Jego kult: „Święty Józef obok Maryi zajmuje szczególne miejsce w dziele zbawienia. Maryja jest Matką Zbawiciela świata. Natomiast Świętemu Józefowi, małżonkowi Maryi Dziewicy, Bóg powierzył ojcowską opiekę nad Zbawicielem... Ta niezwykła więź z Jezusem Chrystusem wynosi Św. Józefa i zarazem czyni go szczególnym Orędownikiem naszym u Zbawiciela świata. Czy Jezus Zbawiciel odmówi Św. Józefowi, gdy on wstawia się za nami? Idźmy więc do Św. Józefa! Idźmy z naszymi problemami i kłopotami! Niech do Józefa idą wszyscy w roku Jego Jubileuszu, zwłaszcza zaś mężowie i ojcowie! Niech idą rodziny! Niech idą parafie! ... Św. Józef jest arcydziełem Bożym. Bóg go wybrał i ukształtował. Obdarzył go łaską, uczynił „mężem sprawiedliwym” i wzorem wiary dla swojego ludu. Wielkie rzeczy uczynił mu Pan. Wielki jest Józef w swej świętości, pierwszy po Maryi. Jest wielki w tajemnicy Jezusa Zbawiciela i Kościoła.”
Ksiądz Biskup zaprosił w 1995 roku do Kaliskiego Sanktuarium Episkopat Polski na ogólnopolskie dziękczynienie za pięćdziesiąt lat pokoju po zakończeniu drugiej wojny światowej. Wzięło w tej uroczystości udział pięćdziesięciu siedmiu biskupów. Uroczystość ta była jednocześnie połączona z 50-tą dziękczynną pielgrzymką Księży byłych więźniów obozu w Dachau do Św. Józefa Kaliskiego.
Ważnym wydarzeniem jest organizowane przez Polskie Studium Józefologiczne w Kaliszu - każdego roku ogólnopolskiego Sympozjum Józefologicznego, które Ksiądz Biskup otwiera, a często na zakończenie przewodniczy też Mszy Świętej w Sanktuarium. W 2002 roku podczas XXXIII Ogólnopolskiego Sympozjum w Kaliszu ukazał rolę Świętego Józefa w Bożej ekonomii zbawienia: „Udział Józefa w dziele zbawienia uzasadnia kult, jakim On się cieszy. Bóg chce, aby Józef doznawał czci przez to, że uczynił Go uczestnikiem dzieła zbawienia. Kiedy więc ludzie czczą Świętego Józefa, wówczas nie tylko nie umniejszają kultu należnego Bogu, lecz kult ten pomnażają. Czynią bowiem to co Bóg chce. Bóg stale na różnych miejscach podtrzymuje żywą cześć Świętego Józefa, ponieważ spełnia prośby, które Józef Mu przedstawia. Potwierdzają to miejsca – sanktuaria, gdzie ludzie doświadczają, że zostają wysłuchani, kiedy przyzywają w swoich modlitwach wstawiennictwu Świętego Józefa. Czyż Jezus odmówi Józefowi, gdy On do Niego się zwróci.”
Na uwagę zasługuje podkreślenie tego faktu, że Pasterz Kościoła Kaliskiego każdego roku od początku powstania Diecezji przewodniczy Eucharystii i głosi Słowo Boże na głównych odpustach w Sanktuarium Świętego Józefa: w dniu 19 marca w Uroczystość Świętego Józefa Oblubieńca NMP oraz w pierwszą niedzielę czerwca w Odpust Opieki Świętego Józefa. Głosi w ten sposób cześć Świętego Józefa ukazując Jego wielkość i rolę w historii Kościoła. Nie sposób przytoczyć wszystkich homilii, dlatego zacytuję tylko fragmenty z dwóch homilii. W roku Wielkiego Jubileuszu skierował do nas następujące słowa: „Czcimy dziś, w dniu 19 marca Świętego Józefa, małżonka Maryi Dziewicy, Opiekuna Zbawiciela, Patrona naszej Diecezji. Święty Józef jest nam szczególnie bliski i drogi. W latach 1994-1996 przemierzył ziemię naszej Diecezji w kopii kaliskiego Obrazu Świętej Rodziny. Był w każdej Parafii. Przed Jego wizerunkiem, który obecnie znajduje się w Kaplicy Seminarium Duchownego w Kaliszu, stawały i modliły się setki tysięcy ludzi. Ufamy, że Święty Józef stale wstawia się za nami. Czujemy poniekąd namacalnie Jego opiekę. Święty Józef ze swoją dziewiczą Małżonką prowadzą nas na spotkanie z Jezusem, naszym Zbawicielem. Prowadzą nas w szczególny sposób w tym roku, roku Wielkiego Jubileuszu Jezusa. Oboje są zatroskani, aby każdy z nas osiągnął cel swojego życia. A celem jest Chrystus – Bóg i zjednoczenie z Nim.”
Natomiast w Odpust Opieki 2 czerwca 2002 roku tak Ksiądz Biskup mówił o opiece Świętego Józefa: „Święty Józef, jako patron i opiekun, przyjmuje rozmaite prośby ludzi. Jedne zmierzają do tego, aby chronił przed złem, zwłaszcza przed złym duchem – szatanem oraz przed rozmaitymi słabościami i skłonnościami do złego. Tutaj Święty Józef jest szczególnie skutecznym orędownikiem. Święty Józef pomaga także w różnych sprawach, z którymi ludzie do niego przychodzą: ktoś szuka pracy, ktoś inny mieszkania, inny ma za mało pieniędzy, inny ledwo koniec z końcem wiąże. Ten jest chory, tamten boi się egzaminu. Święty Józefie! Z jakimi to rozmaitymi prośbami ludzie przychodzą do Ciebie. Ty wszystkie je przyjmujesz i przedstawiasz Jezusowi Chrystusowi, który tobie niczego nie odmówi. Bracia i Siostry! Wielbimy dziś Ducha Świętego i równocześnie wpatrujemy się w Jego arcydzieło, którym jest Święty Józef. To Duch Święty dokonał w Nim niezwykłego uświęcenia i uczynił Go narzędziem w dziele zbawienia. Mając tę świadomość, płynącą z wiary, zwracamy się do Świętego Józefa, aby otoczył nas swoją ojcowską opieką”.
Dzięki staraniom Biskupa Kaliskiego kult Świętego Józefa bardzo intensywnie rozwija się zarówno w naszej diecezji jak i w naszej ojczyźnie między innymi dlatego, że diecezjalne media również promują na różne sposoby kult Świętego Józefa Kaliskiego.
W czerwcu 1998 r. w pierwszą rocznicę wizyty Ojca Świętego w Kaliszu Ksiądz Biskup powołał do istnienia diecezjalny dwutygodnik pod nazwą „Opiekun”. W liście pasterskim zapowiadającym powołanie tego pisma pisał: „Pragnąc pomnożyć cześć Świętego Józefa, po długim okresie poszukiwań i starań postanowiliśmy wydawać pismo diecezjalne pod nazwą „Opiekun”. Tytuł adresuje pismo do Świętego Józefa, Opiekuna naszego Zbawiciela /.../. Powołując pismo, chcemy poniekąd wypełnić lukę polegającą na tym, że Wielki Patron Święty Józef, nie ma w kraju pisma, które byłoby Mu poświęcone”.
W „Opiekunie” można znaleźć stałe strony poświęcone Świętemu Józefowi oraz wydarzenia jakie mają miejsce w Sanktuarium Świętego Józefa.
W Uroczystość Świętej Rodziny w 1998 roku zostało powołane przez Księdza Biskupa Diecezjalne „Radio Rodzina”, które w nazwie nawiązuje do Kaliskiego Obrazu. Często z Sanktuarium Świętego Józefa są nadawane bezpośrednie transmisje radiowe, a także relacje z różnych uroczystości i wydarzeń w Kaliskiej Bazylice.
W każdą środę rano można usłyszeć „Godzinki ku czci Świętego Józefa”, a wieczorem nabożeństwo – Nowenna do Świętego Józefa transmitowana z Kaplicy Seminaryjnej. Również w każdą środę wieczorem w audycji „Głos z Bazyliki Świętego Józefa” podawane są na bieżąco wszystkie pielgrzymki, uroczystości i wydarzenia z Sanktuarium.
7. Pielgrzymki organizowane do Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu
Pielgrzymka jako forma pobożności chrześcijańskiej jest spontaniczną manifestacją życia religijnego. Ma głębokie znaczenie religijne i psychologiczne. Angażuje całego człowieka. Umacnia również więzi wspólnotowe. Ten przejaw pobożności to wielka szansa i zadanie duszpasterskie dla kapłanów.
Pasterz Kościoła Kaliskiego raduje się z faktu, że różne pielgrzymki przybywają do Sanktuarium, zachęca do pielgrzymowania, a przede wszystkim jest na wielu z nich obecny. Bardzo często przewodniczy Eucharystii w Sanktuarium Świętego Józefa głosząc Słowo Boże dla poszczególnych pielgrzymek, tych o wymiarze ogólnopolskim i tych o wymiarze diecezjalnym. Wymienię niżej te pielgrzymki, bo we wszystkich na różne sposoby uczestniczy Pasterz Kościoła. Są one organizowane w Sanktuarium i polecane Świętemu Józefowi Kaliskiemu. Obecność Biskupa Ordynariusza nadaje tym pielgrzymkom wielką rangę, a jednocześnie rozszerza kult Świętego Józefa.
- Na uwagę zasługuje najstarsza w Polsce Piesza Kaliska Pielgrzymka na Jasną Górę i z powrotem. Wyrusza ona pod hasłem „Od Józefa do Maryi”, a wraca pod hasłem „Od Maryi do Józefa”. Biskup Kaliski co roku na rozpoczęcie pielgrzymki pozdrawia pątników, podaje intencje i błogosławi poszczególnym grupom w miejscowości Lis, a gdy pielgrzymi wracają Ksiądz Biskup włącza się w pielgrzymkę od Kościoła Św. Gotarda i idzie pieszo do Sanktuarium. Na placu przy Bazylice wszystkich uroczyście wita i dziękuje za trud pielgrzymowania również w intencjach diecezji.
- Pielgrzymka wdzięczności księży byłych więźniów obozu w Dachau, którzy swoje ocalenie zawdzięczają cudownej interwencji Świętego Józefa odbywa się zawsze 29 kwietnia począwszy od 1946 roku. Co roku Biskup Kaliski uczestniczy w dniu 29 kwietnia w takiej dziękczynnej pielgrzymce kapłanów. W 2004 roku witając przybyłych kapłanów powiedział „Od pięćdziesięciu dziewięciu lat jest to dzień szczególnej czci składanej Świętemu Józefowi, tej czci, która powiększyła kult Świętego Patiarchy nie tylko w Kaliszu, ale także w naszej ojczyźnie i poza jej granicami. Wy jako świadkowie macie wielką potrzebę serca, aby tutaj przybywać i dziękować”. 29 kwietnia 2005 r. była 60 rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau. Obecnych było dwudziestu Biskupów polskich, natomiast księży byłych więźniów obozu w Dachau było już tylko dziewięciu.
- Od 1 maja 1993 roku organizowana jest coroczna ogólnopolska pielgrzymka robotników do Świętego Józefa. Przybywają robotnicy, górnicy, hutnicy, stoczniowcy ze swoimi sztandarami. W czasie VI Ogólnopolskiej Pielgrzymki Robotników 1-go maja 1998 roku Ksiądz Biskup powiedział : „Święty Józef w natłoku spraw wielkich, pilnych i ważnych wprowadza nas w zacisze swego domu: wejdźcie i odpocznijcie nieco. Dom Józefa – to dom naszego Zbawiciela, dom Świętej Rodziny. Jezus Chrystus Zbawiciel świata narodził się w rodzinie. To bardzo wymowne. Jezus Chrystus rósł, dojrzewał, wychowywał się w Rodzinie Józefa cieśli. To nie przypadek. To był sposób, jaki Bóg wybrał, aby objawić się w rodzinie i objawić rodzinę, jej godność, wielkość i znaczenie”. Natomiast w homilii 1 maja 2002 roku Biskup Kaliski ukazał Świętego Józefa jako Patrona ludzi pracy: „Przychodzimy do Świętego Józefa z problemami pracy, które w każdym roku są inne. Przychodzimy do Tego, który pracą swoich rąk utrzymywał Jezusa i Maryję, Świętą Rodzinę. On także pracą rąk swoich służył ludziom, jako cieśli. Zapewne produkty, które wychodziły z pracy Świętego Józefa cieszyły ludzi. Były to rzeczy starannie wykonane. Święty Józef służył pracą ludziom i Bogu. On swoją pracą także modlił się i wielbił Pana. Jego praca była dla niego drogą do Boga, który jest celem człowieka. Praca była źródłem Jego godności i wielkości. Ileż aspektów prawdziwie ludzkich i religijnych widzimy w pracy Świętego Józefa! Właśnie dlatego do Niego zwracamy się z problemami dotyczącymi pracy.”
- Od 1995 r. co roku w kwietniu jest organizowana do Świętego Józefa ogólnopolska pielgrzymka Polskiego Związku Kobiet Polskich. W 2002 roku podczas takiej pielgrzymki Ksiądz Biskup powiedział: „Szanowne Panie! Przybyłyście do Świętego Józefa, to dobrze, Józef zaprowadzi Was do Jezusa, abyście Go bardziej poznały, kochały i bardziej Mu zawierzyły. Wzywając wstawiennictwa Świętego Józefa, stawiacie Pana Jezusa w sytuacji jakby bez wyjścia. Jezus wzywany przez Świętego Józefa niczego żadnej z Was nie odmówi. I niech tak będzie”.
- Od 1996 roku przybywa ogólnopolska pielgrzymka Stowarzyszenia „Civitas Christiana”. W pierwszej pielgrzymce Biskup Kaliski zaapelował do członków Stowarzyszenia, by budowano „Civitas Christiana” w rodzinie, by wziąć do siebie przesłanie o rodzinie, które przekazuje Święty Józef. A tak powiedział w 2004 roku: „Sanktuarium Świętego Józefa przez Opatrzność Bożą jest naznaczone szczególną obecnością Świętego Józefa. Tu ludzie czują wstawiennictwo Świętego Patriarchy, doznają łask, o które proszą. Przybyliście nie tylko, aby kontynuować tradycję, już bowiem po raz IX organizujecie waszą pielgrzymkę, ale bardziej z potrzeby serca. Ośmielam się nawet powiedzieć, że Święty Józef widzi was jako swoich i daje wam odczuć swoją obecność”.
- 29 marca 1998 roku miała miejsce pierwsza ogólnopolska pielgrzymka małżeństw w ramach Ruchu Domowego Kościoła, która liczyła ponad 1500 małżonków. Jest to największa pod względem liczby zorganizowana pielgrzymka o wymiarze ogólnopolskim. Co roku Ksiądz Biskup Ordynariusz przewodniczy uroczystej Mszy Świętej i głosi Słowo Boże.
8. Bractwa związane z kultem Świętego Józefa
Bractwem Kościelnym nazywamy zrzeszenia religijne, erygowane formalnym dekretem przez władzę duchowną. Pierwszy Biskup Kaliski dekretem z dnia 19 marca 1999 roku erygował w Kaliszu przy Sanktuarium Świętego Józefa Bractwo Świętego Józefa, którego głównym celem jest oddawanie czci Świętemu Józefowi i stałe rozwijanie Jego kultu. W dekrecie Ksiądz Biskup napisał: „W duchu papieskiego przesłania inspirowanego osobą i posłannictwem Świętego Józefa oraz w nawiązaniu do Konfederacji Świętego Józefa założonej przy Kaliskim Sanktuarium przez Księdza Stanisława Józefa Kłossowskiego w 1766 r. I zatwierdzonej przez Arcybiskupa Gnieźnieńskiego Tadeusza Łubieńskiego /.../ ustanawiam publiczne stowarzyszenie wiernych pod nazwą „Bractwo Świętego Józefa”. Bractwo z siedzibą przy Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu będzie miało zasięg diecezjalny /.../. Członkowie Bractwa będą wgłębiać się w duchowość Świętego Józefa i na niej budować swoje życie wewnętrzne, będą krzewić kult Świętego Patrona oraz inicjować apostolską działalność dla ożywienia wiary mężczyzn, mężów i ojców”.
Bractwo Świętego Józefa czynnie włącza się we wszystkie uroczystości w Sanktuarium Świętego Józefa, a także w uroczystości z udziałem Biskupa. Na prośbę władz odrodzonego w 1991 roku Kaliskiego Bractwa Strzelców Kurkowych, Ordynariusz Kaliski ustanawia Św. Józefa również patronem tego Bractwa.
W 1993 roku Kaliskie Bractwo Strzelców Kurkowych podjęło inicjatywę międzynarodowych strzelań, którym nadano nazwę: Europejskie Strzelanie o Srebrną Lilię Św. Józefa. Ksiądz Biskup często spotyka się z Braćmi Kurkowymi Diecezji Kaliskiej i zaprasza na różne centralne uroczystości w Diecezji.
Decyzją Biskupa Kaliskiego również Ośrodek Trzeźwości w Kowalewie ma za swego Patrona Świętego Józefa, cytuję dekret: „Wypełniając zadania, nałożone na Biskupa diecezjalnego przez kościół /kan. 384 KPK/ eryguję Diecezjalny Ośrodek Duszpasterstwa Trzeźwości Diecezji Kaliskiej przy parafii p.w. św. Bartłomieja w Kowalewie, Dekanat Pleszewski /.../. Patronem Ośrodka jest Święty Józef Opiekun Zbawiciela.”
9. Biskup Kaliski jako wielki czciciel Świętego Józefa
Ksiądz Biskup złożył w darze Świętemu Józefowi jako votum medal przedstawiający Świętą Joannę Beretta Molla wybity z okazji kanonizacji, który otrzymał od męża Świętej Pana Piotra Molla z diecezji Mediolańskiej.
Przez wiele lat Ksiądz Biskup hojnie rozdaje obrazki z wizerunkiem Świętego Józefa Kaliskiego z pasterskim błogosławieństwem. Wszędzie „głosi Józefowi cześć”. Dzięki Księdzu Biskupowi nastąpił intensywny wzrost kultu Świętego Józefa, a tym samym promocja miasta Kalisza – stolicy Diecezji. Zauważyły to również władze miasta Kalisza wyróżniając Biskupa Kaliskiego najpierw w 2002 roku tytułem „Zasłużony dla miasta Kalisza”, a w dwa lata później 7 października 2004 najwyższą godnością: Honorowy Obywatel Miasta Kalisza.
Prezydent Miasta Kalisza przy okazji nadania Księdzu Biskupowi Stanisławowi Napierale Honorowego Obywatelstwa Miasta Kalisza wygłosił piękną i wzruszającą laudację o dokonaniach Księdza Biskupa dla Miasta Kalisza i Diecezji. Cytuję fragment laudacji, która dotyczy omawianego przeze mnie tematu; „Jest jeszcze jedna ważna sprawa, która dzięki Księdzu Biskupowi zakończyła się pomyślnie dla mieszkańców i dla miasta Kalisza. Otóż Ksiądz Biskup, wychodząc naprzeciw powszechnemu oczekiwaniu mieszkańców, za wiedzą miejscowych władz samorządowych, prawomocnie zatwierdził istniejący wybór Świętego Józefa, Małżonka Maryi Dziewicy na Patrona, czyli niebieskiego Orędownika miasta Kalisza u Boga, a stało się to 4 marca 1998 roku. Decyzja Biskupa została potwierdzona przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów na mocy uprawnień udzielonych jej przez papieża Jana Pawła II. Mówił dalej Prezydent Miasta Kalisza: „ Ksiądz Biskup przy każdej okazji podkreśla znaczenie obecności Świętego Józefa w życiu miasta. Bo Kalisz wiele zawdzięcza Świętemu Józefowi, a kult Jego osoby jest obecny w Kaliszu od setek lat. Trzeba dołożyć wszelkich starań i to jest przesłanie dla nas wszystkich, by Sanktuarium Świętego Józefa było coraz bardziej znane w kraju i poza nim, by stało się centrum kultu Świętego Józefa”.
Zakończenie
Jestem świadomy, że nie wyczerpałem do końca tematu dotyczącego kultu Świętego Józefa Kaliskiego w posłudze Biskupa Kaliskiego.
Trzynastoletnie pasterzowanie Księdza Biskupa Stanisława Napierały w Kościele Kaliskim jest rzeczywistością tak bogatą, że aby ją w pełni ukazać dokładnie, trzeba by osobnego obszernego studium. Będą na pewno powstawać na ten temat prace naukowe. Szczególnie oryginalne i bardzo bogate w treść są przemówienia i homilie Biskupa Kaliskiego o Świętym Józefie. Myślę, że ukażą się one zebrane razem drukiem. Sądzę też, że potrzebne jest zorganizowanie Sympozjum na temat kultu Świętego Józefa Kaliskiego w Diecezji Kaliskiej.
Ksiądz Biskup nie ustaje w szerzeniu kultu Świętego Józefa. Zapowiedział, że w najbliższym czasie zostanie powołany do istnienia Instytut Świętego Józefa, którego budowa rozpocznie się wkrótce. Budynek Instytutu zostanie usytuowany przy Wyższym Seminarium Duchownym w Kaliszu. Będzie służył rozwojowi kultu Świętego Józefa w wymiarze nie tylko diecezjalnym, lecz ogólnopolskim i poniekąd światowym. Ksiądz Biskup pragnie też, aby w Kaliszu odbył się kolejny Międzynarodowy Kongres Józefologiczny.
Ulubionym stwierdzeniem Biskupa Kaliskiego dotyczącym Świętego Józefa są słowa, że „Święty Józef to dar i skarb dla młodej diecezji Kaliskiej”, „Święty Józef to Arcydzieło Boga”, zaprasza nas często: „Idźmy więc do Świętego Józefa!”, „Idźmy z naszymi problemami i kłopotami”. Niech te słowa pobudzą nas wszystkich i będą zachętą do pielgrzymowania przed cudowny obraz Świętego Józefa Kaliskiego oraz szerzenia Jego kultu – naszego potężnego i skutecznego Patrona.