Bł. ks. Dominik Jędrzejewski
(1886-1941)
Ks. Jędrzejewski urodził się 4 sierpnia 1886 roku w Kowalu. Był najmłodszym z sześciorga dzieci. Edukację szkolną Dominik Jędrzejewski zdobywał w Kowalu i Działoszynie. Następnie kształcił się w Seminarium Nauczycielskim w Łęczycy i gimnazjum kaliskim. W 1906 roku rozpoczął naukę w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. W dniu 18 czerwca 1911 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Był wikariuszem w Zadzimiu i Poczesnej (obecnie archid. częstochowska). Pełnił obowiązki wikariusza i kapelana więziennego w Kaliszu. Następnie był prefektem w gimnazjum w Turku, skąd na własną prośbę przeszedł do pracy w parafii Kokanin. Odznaczał się wyjątkowym talentem pedagogicznym, dlatego też wszędzie gdzie pracował cieszył się wielkim autorytetem i życzliwością ze strony wychowanków.
Do pracy w Gosławicach przyszedł 20 lutego 1928 roku. Mimo słabego zdrowia nie oszczędzał swoich sił. Przez parafian nazwany został "kochanym ojczulkiem". Z Gosławic został zabrany przez Niemców 26 sierpnia 1940 roku i osadzony w obozie przejściowym w Szczeglinie. Wszelkie obozowe udręki i cierpienia znosił bez słowa skargi. Następnie do Sachsenhausen a w końcu do obozu koncentracyjnego w Dachau. We wspomnieniach biskupa F. Korszyńskiego ks. Dominik Jędrzejewski zapisał się jako wspaniały człowiek, promieniujący dobrocią, człowiek o złotym charakterze. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że ks. Dominik nie skorzystał z propozycji zwolnienia z obozu w zamian za podpisanie deklaracji wyrzeczenia się kapłaństwa. Wierny był Bogu i Kościołowi aż do końca. Tuż przed śmiercią pozostawił biskupowi Korszyńskiemu testament, w którym oznajmił, że życie swoje ofiaruje za swoich parafian. Zmarł z wycieńczenia 29 sierpnia 1942 roku, zaś ciało spalone zostało w obozowym krematorium.
"Byłem obecny przy księdzu Dominiku, kiedy już właściwie konał; wziął mnie za rękę i powiedział: jak ksiądz wyjdzie z obozu, proszę pojechać do Gosławic i powiedzieć moim parafianom, że ja swoje życie ofiaruję za nich" (bp Franciszek Korszyński).
Inny artykuł o ks. Dominiku Jędrzejewskim
Barbara Ziółkowska
Źródło: Kazimierz Wielki oraz niepospolici z Kowala i okolic
Urodził się 4 VIII 1886 r. w Kowalu jako najmłodszy z sześciorga dzieci Andrzeja i Katarzyny z d. Zakrzewskiej. Ochrzczony został następnego dnia w miejscowym kościele parafialnym pw. św. Urszuli. Ojciec prowadził gospodarstwo rolne.
Oboje rodzice uchodzili za ludzi szlachetnych i pobożnych. W 1893 r. D. Jędrzejewski podjął naukę w miejscowej szkole powszechnej, którą kontynuował indywidualnie w domu brata mieszkającego w Działoszynie (m. w pow. pajęczańskim, w woj. łódzkim). Do Seminarium Nauczycielskiego w Łęczycy wstąpił w 1902 r., ale naukę przerwał mu strajk szkolny 1905 r. Przymusową przerwę w edukacji szkolnej spędził w rodzinnym domu. W tym czasie zrodziło się w nim i dojrzało powołanie do kapłaństwa. Końcowy egzamin gimnazjalny złożył w 1906 r. w Kaliszu i jesienią wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku. Został przyjęty na kurs II. Święcenia diakonatu otrzymał 12 III 1910 r., a w następnym roku (18 VI) przyjął święcenia kapłańskie.
Na swą pierwszą placówkę został skierowany jako wikariusz do Zadzimia k. Sieradza. W lipcu 1912 r. otrzymał równoważne stanowisko w parafii Poczesna w dekanacie częstochowskim, po czym w 1917 r. przeszedł do parafii Najświętszej Maryi Panny w Kaliszu. Był wikariuszem i kapelanem więziennym do 17 VI 1920 r. W roku szkolnym 1919/1920 powołano go na stanowisko prefekta w gimnazjum koedukacyjnym w Turku. Mimo licznych obowiązków duszpasterskich angażował się chętnie także w pracę w instytucjach społecznych, charytatywnych i oświatowych. Zabiegał szczególnie o pracę z młodzieżą, przez którą był bardzo lubiany.
W czerwcu 1925 r., z powodu słabego zdrowia, na własną prośbę odszedł ze szkolnictwa do małej wiejskiej parafii w Kokaninie (ob. pow. kaliski). W 1927 r. ciężka choroba nerek zmusiła go do poddania się operacji, którą przeszedł w Kaliszu. Dnia 20 II 1928 r. został mianowany proboszczem parafii Gosławice k. Konina, gdzie pracował z wielkim zaangażowaniem. Wśród parafian cieszył się ogromnym szacunkiem i zaufaniem, był postrzegany jako niezwykle oddany sprawie Bożej. Z okazji jubileuszu 20-lecia swojej pracy kapłańskiej, we wrześniu 1929 r. odbył pielgrzymkę do Rzymu.
Był bardzo oczytany w literaturze teologicznej i społecznej. Miał bogatą bibliotekę. Książki gromadził od najwcześniejszych lat. Kupował je jako uczeń, student i kapłan. Służyło to m.in. rozwojowi jego życia duchowego. Posiadał publikacje z serii „Biblioteka Życia Wewnętrznego”, wydawanej przez jezuitów w Krakowie. Interesował się szczególnie apostolstwem modlitwy w teorii i praktyce. W księgozbiorze posiadał między innymi książki o cierpieniu, np.: P. Kepplela „Szkoła cierpienia”, F. Coppee „Dobre cierpienie”. Gromadził również dzieła pisarzy starochrześcijańskich z serii „Pisma Ojców Kościoła”. Należał do elitarnej grupy 228 prenumeratorów z całej Polski tego wydawnictwa ciągłego.
W czasie wojny, 26 VIII 1940 r., został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Szczeglinie (pow. Mogilno). Miał możliwość uratowania się, ale nie skorzystał z propozycji ucieczki. Dnia 29 sierpnia został przewieziony do Sachseuhausen (k. Oranienburga 30 km od Berlina). Umieszczony został w bloku 17, w izbie 2 z nr. obozowym 29935. W tymże roku (14 grudnia) przewieziono go do Dachau. Tutaj nadano mu nr obozowy 22813 i przydzielono do baraku 28, izba 3. Pracował przy kopaniu łąki na plantacjach w drużynie Erdbewegung na Liebhoffie. Z powodów zdrowotnych był zawsze fizycznie wyczerpany, ale nigdy nie narzekał. Pomoc silniejszych kolegów, którzy nosili go pod koniec życia na plecach do pracy, przyjmował z pokorą. Zawsze miał pogodny uśmiech i nigdy nie skarżył się na swój los. Mimo złego stanu zdrowia, pracy ponad siły był zawsze niezawodnym przyjacielem, skupiał wokół siebie współwięźniów, zajmował ich uwagę opowiadaniami z pracy duszpasterskiej, na chwilę chociażby odrywając od brutalnej rzeczywistości. Był niezłomny w swojej wierze do końca życia. Komendantura obozu złożyła ks. D. Jędrzejewskiemu propozycję zwolnienia z obozu za cenę zrzeczenia się kapłaństwa. Przygotowany już dokument odsunął i z propozycji nie skorzystał.
Ks. Dominik Jędrzejewski zmarł z wycieńczenia 29 VIII 1942 r. przy pracy. Ciało jego zostało spalone w obozowym krematorium.
Dnia 13 VI 1999 r. na Placu Piłsudskiego w Warszawie został ogłoszony błogosławionym przez papieża Jana Pawła II, wśród 108 męczenników z okresu II wojny światowej. Postulatorem procesu beatyfikacyjnego był ks. Tomasz Kaczmarek z diecezji włocławskiej. Kościół katolicki wspomina w liturgii bł. ks. Dominika Jędrzejewskiego w gronie 108 męczenników w dniu 12 czerwca.
Uchwałą Rady Miasta Kowal z dnia 16 III 2004 r. jego imieniem nazwano jedną z ulic w Kowalu. Miasto i parafia czynią starania o ustanowienie błogosławionego Dominika Jędrzejewskiego patronem miasta Kowal. Wniosek władz i mieszkańców miasta został zaakceptowany przez bp. włocławskiego Wiesława Meringa, a także przez Komisję Episkopatu Polski i przesłany do Stolicy Apostolskiej. W kościele parafialnym w Kowalu znajduje się obraz Błogosławionego ufundowany w 2002 r. przez kapelana WP ks. Marka Strzeleckiego, pallotyna.
Coraz bliżej patronatu, „Informator Kowalski” 2005, s. 3; Graczyk K., Błogosławiony Dominik Jędrzejewski (1886–1942), [w:] Drzwi Katedry Włocławskiej, Włocławek 2004, s. 69–71; Kaczmarek T., Męczennicy za wiarę 1939–1945. Słudzy Boży z diecezji włocławskiej, Marki–Struga 1998, s. 93–102; tenże, Światła w ciemności. Męczennicy 1939–1945, Włocławek 2000, s. 29–43; tenże, Nazizm hitlerowski jako „prześladowca wiary”, ,,Aten. Kapł.”, 2000, t. 135, z. 548 s. 29–43; Obraz świadectw 108 błogosławionych męczenników, tamże, s. 44–58; Korszyński F., Jasne promienie w Dachau, Poznań–Warszawa 1985, s. 198; Librowski S., Ofiary zbrodni niemieckiej spośród duchowieństwa diecezji włocławskiej, Włocławek 1947, s. 52–53; Rulka K., Książki, które stały się „relikwiami”, ,,Aten. Kapł.”, 2000, t. 135, z. 548, s. 88–92; Zarembski Z., Błogosławiony ks. Dominik Jędrzejewski, Włocławek 2001; − Fot. D. Jędrzejewskiego reprod. z Kaplicy Męczenników, Sanktuarium Matki Boskiej w Licheniu k. Konina Z.J. Zasada.