Wokół Niej gormadziły się tłumy

Pięćdziesiąt trzy lat temu rozpoczęła się wędrówka kopii Jasnogórskiego Wizerunku Matki Bożej. Pomimo utrudnień ze strony komunistycznych władz w ciągu ponad 23 lat pielgrzymowania Maryja nawiedziła ponad siedem tysięcy parafii we wszystkich polskich diecezjach. Tak jak wtedy na szlaku wędrówki także podczas tegorocznego jubileuszu rozpoczęcia peregrynacji na Jasnej Górze zgromadziły się tłumy, by modlić się u stóp Matki Bożej.

Idea peregrynacji kopii Cudownego Obrazu narodziła się w latach pięćdziesiątych. Więziony przez komunistyczne władze PRL-u Prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński przygotował plan duchowego przygotowania narodu do jubileuszu Tysiąclecia Chrztu Polski. Integralną jego częścią stała się peregrynacja kopii Obrazu z Jasnej Góry. Pomysł wędrówki Matki Bożej Ksiądz Prymas przedstawił po poznańskim październiku 1956 roku i zwolnieniu z ośrodka internowania. Ostateczna decyzja o peregrynacji została podjęta 11 kwietnia 1957 roku podczas 45. Konferencji Episkopatu Polski.

Z Jasnogórskich Wałów

Przygotowania kopii Cudownego Obrazu podjęli się jasnogórscy ojcowie paulini. Wykonał je malarz i dziekan Wydziału Sztuk Pięknych w Toruniu prof. Leonard Torwirtow. W intencji malarza i jego dzieła, modliły się zakony kontemplacyjne, natomiast w kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze codziennie odprawiana była Msza Święta. W 1957 roku ks. kard. Wyszyński zawiózł kopie obrazu do Rzymu. Papież Pius XII poświęcił Obraz Nawiedzenia.

W uroczystość Matki Bożej Częstochowskiej 26 sierpnia na Jasną Górę przybył Episkopat Polski, delegacje księży ze wszystkich diecezji Polski i tłumy pielgrzymów. W ich obecności rozpoczęła się peregrynacja kopii Cudownego Obrazu. Na Wały Jasnogórskie Obraz Nawiedzenia ponieśli przedstawiciele wszystkich polskich diecezji, a na końcu ks. kard. Stefan Wyszyński. - Z Jasnogórskich Wałów Obraz wyruszy na nawiedzenie całej Polski. Nawiedzać będzie wszystkie diecezje i parafie. Maryja będzie się uśmiechać macierzyńskim obliczem do swego ludu. Pójdzie przez Polską ziemię, jako jej prawowita władczyni. Pójdzie, aby jednoczyć i przypominać obowiązki, uczyć lepiej i rzetelniej żyć dla Boga w Kościele chrystusowym i dla dobra polskiego narodu. Wszak cała Polska Jej królestwem, a Ona Królową polskiej ziemi – powiedział Prymas Polski w homilii.

Znak sprzeciwu

Nawiedzenie w diecezjach rozpoczęło się od archidiecezji warszawskiej. Do uroczystości Tysiąclecia Chrztu Polski Maryja odwiedziła parafie diecezji siedleckiej, łomżyńskiej, warmińskiej, gdańskiej, chełmskiej oraz administracji apostolskiej z siedzibą w Białymstoku i na Ziemiach Zachodnich w Gorzowie, Wrocławiu, Opolu. Episkopat Polski chciał, aby kopia Wizerunku Matki Bożej uczestniczyła w obchodach milenijnych, dlatego peregrynację na pewien czas przerwano. Obraz miał być obecny we wszystkich stolicach biskupich Polski i miejscach o historycznym znaczeniu dla Kościoła.

Władze komunistyczne często utrudniały peregrynację. Między innymi w Poznaniu nie wyraziły zgody na procesję z obrazem, dlatego poznaniacy podnieśli kaplicę-samochód z obrazem i zanieśli pod katedrę. Natomiast w Krakowie niespodziewanie komuniści zmienili trasę przejazdu. Obraz na Wawel dotarł inną drogą, a na trasie oczekiwały na niego tłumy ludzi w deszczu. Decyzją władz nie wpuszczono Obrazu na uroczystości w Katowicach, Olsztynie. Kiedy utrudnienia nie dały rezultatów władze postanowiły o aresztowaniu Obrazu. Po zakończeniu uroczystości we Fromborku na drodze do Warszawy samochód-kaplica wiozący Obraz został zatrzymany. „Na drodze między Pasłękiem a Ostródą wóz, w którym jechał Obraz, został mi pod silną eskortą zmotoryzowanej milicji odebrany i przewieziony do katedry” – wspominał Ksiądz Prymas. Obraz aresztowany był w archidiecezji warszawskiej przez 3 miesiące, dlatego od Sandomierza peregrynacja odbywała się przy pustych ramach. Ponownie Obraz został zatrzymany przez władze we wrześniu 1966 roku na drodze pod Będzinem i zawieziony na Jasna Górę z zakazem jego wywozu. Przy bramach Jasnej Góry milicja ustawiła swoje posterunki. Ojcowie paulini umieścili Obraz w bazylice za kratami w kaplicy św. Pawła z napisem: „Tu znajduje się uwięziony przez władzę Obraz, który wędrował po Polsce”. Peregrynacja nadal odbywała się, lecz przy pustych ramach. Więziony przez 6 lat Obraz w 1972 roku potajemnie został wywieziony za pozwoleniem Księdza Prymasa do Radomia. Na nowo mogła się rozpocząć peregrynacja z udziałem kopii Cudownego Obrazu. Ostatnim miejscem peregrynacji milenijnej była diecezja częstochowska. W 1980 roku na Jasnej Górze odbyło się nabożeństwo dziękczynne za łaskę nawiedzenia.

Niedługo po zakończeniu milenijnej peregrynacji Obraz wyruszył w dalszą wędrówkę po kościołach katedralnych. Obecnie od 1985 roku trwa w Polsce Drugie Nawiedzenie Kopii Obrazu Jasnogórskiego.

Powrót do Boga

Jak wspominają uczestnicy milenijnej peregrynacji Obraz przybywał do parafii na 24 godziny. Każda parafia przygotowywała się do uroczystości przez misje. Na powitanie Matki Bożej przybywał ksiądz biskup, kapłani, siostry zakonne oraz cała parafia. Potem adoracja prowadzona przez przedstawicieli parafii i uroczysta Msza Święta.

Obecność obrazu Matki Bożej przypominała wiernym o prawdach ostatecznych. Nawiedzenie było wołaniem o powrót do Boga, formą ewangelizacji. Podczas peregrynacji zdarzały się masowe nawrócenia. Ludzie po latach spowiadali się, zawierali sakramentalne związki małżeńskie. Po latach podsumowując pierwsze 9 lat peregrynacji ks. kard. Józef Glemp powiedział, że obraz „dokonał wielkiego dzieła przemiany serc, olbrzymich nawróceń i ożywienia życia religijnego. Stał się ważnym i doniosłym czynnikiem przygotowania Polski na milenijne Te Deum Narodu oraz prawdziwym znakiem jedności Polski Tysiąclecia, Polski katolickiej ze Stolicą Piotrową”.

50 lat później na Jasnej Górze

Pięćdziesiąt lat po rozpoczęciu peregrynacji wierni ponownie zgromadzili się na Jasnej Górze. W uroczystość ku czci Matki Boskiej Częstochowskiej w Sumie odpustowej wzięło udział ponad 200 tysięcy pielgrzymów. Tego dnia wraz z Episkopatem Polski modlili się szczególnie w intencji Ojczyzny. W homilii ks. kard. Józef Glemp przypominając 50. rocznicę rozpoczęcia peregrynacji zachęcał do dziękczynienia Maryi za wszelkie uzyskane dobro. Tego dnia widocznym znakiem jubileuszu było poświęcenie odrestaurowanej kopuły tabernakulum w kaplicy Matki Bożej. Uroczystość poprzedziła nowenna, szereg nabożeństw, modlitw, spotkań i konferencji. W maju na Jasnej Górze zorganizowano także dwudniowe Ogólnopolskie Sympozjum Mariologiczno-Maryjne na temat „Peregrynacja Matki Bożej Jasnogórskiej w duchowym krajobrazie Polski ku przyszłości (1957-2007)”.