Święty Józef - patron naszych czasów?
Słowo Biskupa Kaliskiego podczas Mszy świętej na rozpoczęcie XXXIX Sympozjum Józefologicznego, wygłoszone w Bazylice św. Józefa
I
Niewielu ludzi ma swoje miejsce i rolę w dziejach Bożego planu zbawienia. Niewielu należy do historii zbawienia, ponieważ niewielu z mandatu Bożego w pewien sposób ją tworzyło i tworzy. Wśród tych niewielu należy do czołowych zaliczyć św. Józefa.
Jemu Bóg powierzył w dziele zbawienia największe skarby: Syna swego i Jego Matkę oraz rodzinę Zbawiciela. Trzeba przyjrzeć się bliżej tym, których Bóg powierzył Józefowi oraz sposobowi w jaki ich mu powierzył.
Powierzony Józefowi Syn Boży to Zbawiciel świata. Józef nadał Mu imię „Jezus”, gdyż On miał zbawić swój lud od jego grzechów (por. Mt 1,20-21). Nadał Mu to imię nie tylko z racji tradycji żydowskiej, która nadanie imienia narodzonemu w rodzinie dziecku zastrzegała ojcu, lecz także z wyraźnego polecenia Bożego: „Nadasz mu imię Jezus”.
Powierzona Józefowi Maryja to małżonka Józefa, matka nie jego syna, lecz matka Syna Bożego - Zbawiciela świata. Matka dziewica. Stała się taką za sprawą Ducha Świętego.
W ten sposób Józef przez Jezusa Syna Bożego, Zbawiciela i przez Maryję, matkę Zbawiciela, został postawiony w niezwykłej bliskości Zbawiciela w historii zbawienia.
I trzeci jeszcze skarb powierzony Józefowi. Jest nim rodzina - rodzina Zbawiciela świata. Syn Boży przyjął człowieczeństwo i stał się synem człowieczym nie samotnej matki, lecz matki małżonki, poślubionej Józefowi. I tak Syn Boży - Zbawiciel świata - przyszedł w rodzinie, w rodzinie wzrastał i dojrzewał w mądrości i w latach, w łasce u Boga i u ludzi. Józef stał się głową rodziny Zbawiciela świata.
II
Ten fakt ma ważne znaczenie w dziejach zbawienia, które w świecie dokonuje się w Kościele i przez Kościół.
Kościół w istocie swej jest wspólnotą bosko-ludzką. W Rodzinie nazaretańskiej Maryja i Józef - ludzie - byli oboje zjednoczeni najgłębszymi i czułymi więzami z Jezusem Bogiem - człowiekiem i równocześnie w Nim byli złączeni najgłębszymi i czułymi więzami między sobą. Tworzyli wspólnotę rodzinną, która była prawdziwie wspólnotą bosko-ludzką. W tym sensie Święta Rodzina była zaczątkiem Kościoła. Zauważył to papież Leon XIII w encyklice „Quamquam pluries”:
„Dom Boży, którym Józef zarządzał z autorytetem ojca - pisał Papież - zawierał w sobie pierwociny powstającego Kościoła”. Ogłoszenie św. Józefa „Patronem Kościoła Powszechnego”, dokonane przez papieża Piusa IX ma więc głębokie uzasadnienie doktrynalne.
III
Związek Józefa z Kościołem wyczuwają święci, zwłaszcza mistycy, intuicją wiary. Znana mistyczka, kandydatka na ołtarze, Marta Robin mówi, że św. Józef należy bardziej do przyszłości, niż przeszłości z racji roli, jaka mu przynależy w Kościele poprzez jego związek z Maryją. Duchowe macierzyństwo Maryi odgrywa wielką rolę w Bożym planie zbawienia, dotyczącym naszych czasów. Dlatego „rola św. Józefa staje się dla nas zrozumiała w miarę jak zaczynamy pojmować związek Maryi z Kościołem”. Związek ten Sobór Watykański II wyraził syntetycznie w tytule „Matki Kościoła”.
Jeśli Maryja jest Matką Kościoła, to Józef, jej małżonek, jest jego opiekunem.
W Bożym planie zbawienia nie wolno oddzielać od siebie tych dwoje: Maryi i Józefa. Może dlatego papież Jan XXIII wprowadził św. Józefa do kanonu Mszy św. i umieścił go obok Maryi. Przy Niej jest jego miejsce.
IV
Coraz częściej słyszy się głosy wskazujące św. Józefa jako patrona nowych czasków, współczesnych i przyszłych. Trzeba wsłuchiwać się w nie. Trzeba drążyć Boże Objawienie i szukać w nim racji uzasadniających Józefowy patronat. Jest to w pierwszym rzędzie zadanie teologów. Czy niektórzy z nich nie skreślili już Józefologii z pola swoich zainteresowań i badań? Znaki czasu - kryzys rodziny, małżeństwa, ojcostwa - doradzałyby teologom coś innego. Ojciec August Valensin SJ wyznaje: „Józefie, wybacz mi proszę, iż tak mało uwagi poświęciłem Tobie dotychczas”. Niech teologowie nie przestają przypatrywać się św. Józefowi w dziejach Bożego planu zbawienia. Niech poszukują odpowiedzi na pytanie, czy i dlaczego św. Józef jest patronem naszych czasów.