Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego u św. Józefa
- Kapłanie Jezusa Chrystusa studiuj świadectwo życia naszych poprzedników i ucz się świadczyć na dzisiaj i na jutro tak, aby patrząc na ciebie, modląc się przy tobie, słuchając ciebie mogło wyrastać kolejne pokolenie pasjonatów prawdy i życia, pasjonatów Boga i rozmiłowanych w Polsce kapłańskich serc- mówił abp Andrzej Dzięga, który przewodniczył Mszy św. w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu na zakończenie obchodów Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego.
Z wiernymi modliło się 6 biskupów i ok. 150 księży z całej Polski. Wśród biskupów byli: abp Andrzej Dzięga, metropolita szczecińsko-kamieński, biskup kaliski Edward Janiak, bp pomocniczy archidiecezji katowickiej Marek Szkudło, biskup pomocniczy diecezji kaliskiej Łukasz Buzun, biskup kaliski senior Stanisław Napierała i bp senior Teofil Wilski.
We Mszy św. uczestniczyli także: ks. Tadeusz Kosecki z Gdyni, były więzień obozu w Stutthofie, Eugeniusz Bądzyński, były więzień obozu w Dachau, parlamentarzyści, przedstawiciele władz rządowych, kombatanci, delegacja Akcji Katolickiej i licznie zgromadzeni wierni.
Witając biskupów, księży i wiernych ks. prałat Jacek Plota, kustosz Narodowego Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu zaznaczył, że modlitwie towarzyszą relikwie polskich męczenników II wojny światowej, m.in.: św. o. Maksymiliana Marii Kolbego, bł. ks. Wincentego Frelichowskiego, bł. ks. Józefa Stanka Pallotyna. Dodał, że w 2010 r. abp Józef Michalik ofiarował kaliskiej bazylice Księgę Upamiętniającą Kapłanów, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Są tylko dwie takie księgi. Jedna znajduje się na Jasnej Górze, a druga u św. Józefa w Kaliszu. - My wszyscy chrześcijanie i Polacy, a zwłaszcza kapłani jesteśmy wdzięczni za złożoną ofiarę cierpienia i życia kapłanów męczenników z Dachau, ponieważ oni cierpieli, a połowa z nich oddała swe życie za wolność Kościoła i Ojczyzny. Ich ofiara została przyjęta. Mamy w Polsce wolność Kościoła i Ojczyzny i dlatego co roku gromadzimy się na modlitwie dziękczynnej w Narodowym Sanktuarium Św. Józefa, by modlić się za Kościół i Ojczyznę przywołując męczenników, a za zmarłych prosząc o dar nieba – powiedział kustosz kaliskiej bazyliki.
W homilii abp Dzięga nawiązując do wydarzeń w Dachau sprzed 73 lat podkreślał, że kapłani bez reszty zaufali św. Józefowi. – Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego naznaczony jest niezwykłym zawierzeniem, niezwykłą miłością i gotowością do ofiary – powiedział celebrans.
Zaznaczył, że kapłani dawali świadectwo wiary zarówno w totalitaryzmie hitlerowskim jak i komunistycznym.
Dodał, że księża zawsze przypominali o prawdzie. – Co takiego jest w polskim kapłanie, że potrafi zawierzyć i dać siebie Bogu, Kościołowi i ojczyźnie? Jest to zawierzenie i miłość w sercu. To zawierzenie, które wyrasta z miłości wie, że miłość nie zna granic. To zawierzenie, które wyrasta z miłości wie, że życie nie zna granic i że poza granicą śmierci, która jest pewnym przerywnikiem naszego trwania dopiero zaczyna się życie pełne, życie wieczne – stwierdził kaznodzieja.
Przekonywał, że wyznacznikiem kapłańskiego życia jest bezwarunkowe przyjęcie Jezusa Chrystusa.
Stwierdził, że zadaniem kapłana jest wskazywanie ludziom, jak należy żyć. - Kto powie narodowi prawdę, że prawdziwy konserwatyzm i Boża droga to są niezmienne zasady, w których Bóg jest w centrum. Któż powie, jeśli nie kapłan polskiemu narodowi, że prawda jest prawdą i ta o Bogu, o człowieku, małżeństwie i życiu. Kto to głośno wywoła i wykrzyczy, jeśli nie kapłan. Któż powie prawdę o relacjach społecznych, małżeńskich, gospodarczych i politycznych – mówił hierarcha.
Zachęcał księży, aby naśladowali swoich poprzedników. - Kapłanie Jezusa Chrystusa studiuj świadectwo życia naszych poprzedników. Ucz się z tych drobnych śladów albo z tych wspomnień i całych studiów nad ich świadectwem życia, ucz się świadczyć na dzisiaj i na jutro tak, aby patrząc na ciebie, modląc się przy tobie i z tobą, słuchając ciebie mogło wyrastać kolejne pokolenie pasjonatów prawdy i życia, pasjonatów Boga i rozmiłowanych w Polsce kapłańskich serc. Idź w nowy czas, nie lękaj się. Niech przez ciebie dobry Bóg nieustannie odnawia, uzdrawia i życiem napełnia oblicze tej ziemi – akcentował abp Dzięga.
Po komunii św. ks. Tadeusz Kosecki z Gdyni, były więzień obozu w Stutthofie, w Kaplicy Cudownego Obrazu św. Józefa Kaliskiego oczytał akt zawierzenia św. Józefowi ułożony 73 lata temu przez księży z Dachau.
W swoim słowie bp Edward Janiak wspominał kapłanów, którzy oddali swoje życie za wiarę. – Ci, którzy idąc w latach wojny po ciernistej drodze obozowej Golgoty, odeszli, stali się zwieńczeniem rąk Chrystusowych. Idąc ku śmierci składali ofiarę z siebie za Kościół i parafian pozostawionych w Polsce – mówił biskup kaliski.
Wskazał na księży, którzy w ostatnich dniach wojny oddali się w opiekę św. Józefowi, a potem każdego roku przybywali do niego, aby mu dziękować.
Dodał, że kapłani na kolanach pokonywali drogę z dworca kolejowego do Sanktuarium św. Józefa.
Akcentował, że tegoroczna uroczystość wpisuje się w Nadzwyczajny Rok Świętego Józefa Kaliskiego. – Przeżywana obecnie 70. rocznica Wielkiej Pielgrzymki Księży, byłych więźniów obozów koncentracyjnych jest okazją do głębszego zrozumienia roli św. Józefa nie tylko jako Obrońcy i Stróża Odkupiciela, ale także jako Obrońcy i Orędownika wspólnoty Kościoła i tych, którzy zwracają się przez Niego do Boga – powiedział ordynariusz diecezji kaliskiej.
Po Mszy św. wierni mogli zwiedzić Kaplicę Męczeństwa i Wdzięczności oraz Muzeum Księży Dachauowczyków znajdujące się w podziemiach kaliskiej bazyliki.
Tegoroczne uroczystości rozpoczęły się 28 kwietnia w parafii pw. Zwiastowania NMP w Dębem, gdzie Mszy św. w intencji ojczyzny przewodniczył ks. prał. Władysław Czamara. Dla uczczenia męczeństwa duchowieństwa polskiego na boisku sportowym przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym zorganizowano Bieg pamięci im. ks. Józefa Gołębiowskiego.
Tego samego dnia wieczorem wierni przeszli z krzyżem i lampionami trasą pielgrzymki księży cudownie ocalonych za przyczyną św. Józefa od kościoła Świętej Rodziny do Narodowego Sanktuarium św. Józefa, gdzie w Kaplicy Męczeństwa i Wdzięczności w intencji pomordowanych i zmarłych więźniów kapłanów Mszę św. odprawił ks. prof. UAM Michał Kieling.
29 kwietnia w Dębem odsłonięto pomnik ku czci księży posługujących w dębskiej parafii: ks. Romana Pawłowskiego, ks. Józefa Gołębiowskiego, ks. Zenona Wiewiórskiego i ks. Franciszka Nowackiego. Mszy św. w intencji tych kapłanów przewodniczył ks. prał. Maciej Jóźwiak. Wcześniej odbyła się także prezentacja multimedialna „Wierzę w Boga Wszechmogącego choć jestem poniżony i wyszydzony. Spotkania z Bogiem w KL Dachau” z komentarzem historycznym ks. dr. Sławomira Kęszki, dyrektora Archiwum Diecezjalnego w Kaliszu, a zarazem organizatora obchodów Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego.
Dzisiaj w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu otwarto wystawę pt. „Sceny z życia w niemieckich obozach koncentracyjnych” oraz zaprezentowano Złotą Księgę Rycerzy Krucjaty Eucharystycznej i Ministrantów przy Kościele Sióstr Nazaretanek w Kaliszu oraz Złotą Księgę Ochotniczej Straży Pożarnej w Kaliszu z informacjami na temat pielgrzymki księży dachauowczyków do Kalisza w 1948 r.
W następnych latach współorganizatorem obchodów Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego, obok kaliskiego sanktuarium, będą kolejne parafie z diecezji kaliskiej, w których pracowali księża - męczennicy niemieckich obozów koncentracyjnych.
Ustanowiony przez Episkopat w 2002 r. Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego jest kontynuacją corocznego dziękczynienia księży – więźniów Dachau. W obawie przed likwidacją obozu, zawierzyli się oni św. Józefowi i ślubowali, że jeśli przeżyją, będą pielgrzymować co roku do kościoła św. Józefa w Kaliszu. Obóz został wyzwolony 29 kwietnia 1945 r. Ocaleni księża z Polski do końca życia wypełniali złożone przyrzeczenie i pielgrzymowali do Kalisza, dziękując za ocalenie. Ostatni z nich, ks. Leon Stępniak, zmarł w 2013 r. Obecnie pielgrzymki do sanktuarium św. Józefa z okazji Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego są wyrazem pamięci o tych, którzy byli uwięzieni.
Jako wotum za ocalenie powstały: Kaplica Męczeństwa i Wdzięczności w podziemiach kaliskiej bazyliki w 1970 r. oraz Instytut Studiów nad Rodziną w Łomiankach w 1975 r.
Dachau było głównym obozem dla duchownych katolickich, protestanckich i prawosławnych. Wśród ok. 3 tys. uwięzionych zakonników, diakonów, księży i biskupów katolickich blisko 1800 pochodziło z Polski. Niemal połowa z nich została zamęczona w obozie, najwięcej z terenów diecezji poznańskiej (147), włocławskiej (144) i łódzkiej (112). Spośród blisko 600 zakonników największą grupę ofiar stanowili jezuici, misjonarze i salezjanie.
Ewa Kotowska-Rasiak