Homilia w Katedrze z okazji
XVII rocznicy powstania Diecezji
i promulgacji prawa
Pierwszego Synodu diecezjalnego
I
Dobiegł końca Pierwszy Synod, który określił prawo własne Kościoła Kaliskiego. Prawo to powstawało od początku utworzenia Diecezji w miarę wyłaniających się potrzeb. A potrzeb było wiele nie tylko z racji budowania instytucji diecezjalnych, które należało powołać, lecz także z powodu wielości różnorodnej, która stanowiła i stanowi tworzywo budowania Diecezji. Diecezja Kaliska, jak wiadomo, została utworzona z części sześciu diecezji macierzystych. Prawo więc z jednej strony winno zapewnić warunki dla istnienia i rozwoju tej wielości różnorodnej, w której widzieliśmy i widzimy bogactwo, a nie przeszkodę, a z drugiej strony winno tę wielość różnorodną scalać w jedną rzeczywistość diecezjalnego Kościoła.
Synod zebrał powstałe na przestrzeni lat dokumenty prawne, zaktualizował je, uzupełnił. Przede wszystkim jednak sformułował nowe normy dla tych dziedzin życia kościelno-religijnego, które wymagały prawnych uregulowań. W ten sposób Synod zwieńczył proces tworzenia naszego prawa diecezjalnego i to prawo nam dziś ofiaruje.
Następny Synod zapewne będzie miał charakter duszpasterski. Będzie opisywał poszczególne rodzaje duszpasterstwa w kontekście uwarunkowań ich działania, zanalizuje je w świetle nauki Kościoła, wskaże kierunki działalności na przyszłość.
II
Synod wyznaczył dość długą „vacatio legis”, bo obejmującą okres aż dziewięciu miesięcy. Czas ten, od 25 marca do 27 grudnia 2009 roku, będzie przeznaczony na przygotowanie osób oraz instytucji centralnych i parafialnych, do wdrażania w życie prawa określonego przez Synod.
Od czego to wdrażanie rozpocząć? Od lektury Synodu. Najlepsze prawo pozostanie jedynie martwą i zapomnianą literą, jeśli ludzie, dla których zostało ono ustanowione, nie będą go znali. Byłoby ideałem, gdyby wszyscy diecezjanie wyrazili zainteresowanie Synodem i zechcieli zapoznać się z jego postanowieniami w sprawach, które ich dotyczą. Natomiast są zobowiązani do lektury Synodu i do odwoływania się do niego pracownicy centralnych instytucji Diecezji i proboszczowie. Ta powinność w jakiejś mierze spoczywa także na innych duchownych, na wspólnotach zakonnych, na członkach parafialnych zespołów duszpasterskich, zwłaszcza na radach parafialnych i duszpasterskich, na Akcji Katolickiej.
W okresie „vacatio legis” trzeba będzie utworzyć rozmaite instytucje, które Synod ustanowił oraz przygotować się do podjęcia zadań przez Synod wskazanych.
III
Z dniem dzisiejszym zostają rozwiązane zespoły synodalne. Wniosły one znaczący wkład w przygotowanie prawa w szesnastu określonych obszarach życia diecezjalnego. Pozostanie natomiast Komisja Główna, którą jest Rada Biskupia. Jej zadaniem będzie czuwanie nad realizacją uchwał Synodu, a w razie potrzeby także ich interpretacja.
IV
Jakie priorytety są zauważalne w statutach i aneksach Synodu?
- Synod uwidacznia rolę proboszcza w parafii. Proboszcz jest pasterzem, któremu pod przewodnictwem Biskupa zostało powierzone prowadzenie do zbawienia tej cząstki Kościoła diecezjalnego, którą stanowi parafia. Z urzędem proboszcza łączy się wielka władza i wielka odpowiedzialność.
- Synod przypomina kapłanom obowiązek wspólnoty i określa jej minimum w parafiach, w instytucjach oraz wszędzie tam, gdzie księża mieszkają w jednym budynku lub razem się gromadzą.Synod wzywa kapłanów, by codziennie gromadzili się razem na modlitwę: nawiedzenie Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie, cząstkę brewiarza lub różańca, na koronkę do Miłosierdzia Bożego.
- Priorytetem priorytetów jest osobista więź każdego kapłana z Chrystusem. Synod pozwala w każdej plebanii utworzyć kaplicę domową z Najświętszym Sakramentem. To wielkie dobro.
- Synod z nadzieją spogląda ku wspólnotom zakonnym i liczy na współpracę z nimi, szczególnie w duszpasterstwie i w katechizacji.Upoważnia przełożone oraz ich zastępczynie do otwierania drzwi tabernakulum w kaplicach ich domów i do zanoszenia Komunii św. chorym Siostrom.
V
Synod ukazuje niezastąpioną rolę świeckich. Karty Synodu traktujące o powołaniu ludzi świeckich do apostolstwa w świecie i do apostolstwa w Kościele diecezjalnym, mają doniosłą wymowę duszpasterską.
Zgodnie ze specyfiką swojego powołania świeccy katolicy „mają być w świecie i go uświęcać od wewnątrz, to jest przenikać duchem Ewangelii cały porządek rzeczy doczesnych” (Statut 323). „Mają prawo i obowiązek brać udział w życiu publicznym, organizować się, kandydować w wyborach do samorządów i do parlamentu” (Statut 328). Synod zachęca świeckich do odwagi w dawaniu czytelnego świadectwa w życiu publicznym wartościom ogólnoludzkim i chrześcijańskim. Szczególnymi obszarami twórczej obecności katolików w życiu publicznym powinny być: kultura, szkoły, zakłady pracy, polityka, ekologia.
VI
To działalność katolików w świecie. A w Kościele? Mówiąc o działalności w Kościele Synod przestrzega przed podwójnym błędem: klerykalizacją i laicyzacją. Klerykalizują się świeccy, kiedy chcą pełnić w Kościele zadania, które należą do duchownych. Laicyzują się duchowni, kiedy usiłują upodobnić się we wszystkim do świeckich: w stroju, w sposobie bycia, zachowywania się, formy życia.
Należy zauważyć statuty Synodu, które mówią o konieczności współpracy w parafii proboszcza i duchownych ze świeckimi. W tym celu w każdej parafii mają działać: Rada parafialna, do której należą sprawy materialno-ekonomiczne oraz Rada duszpasterska, do której należą sprawy duszpasterskie.
Uprzywilejowanymi dziedzinami apostolskiej współpracy świeckich i duchownych są rodzina i działalność charytatywna. Synod poleca w każdej parafii powołać zespół charytatywny oraz zachęca do tworzenia szkolnych kół „Caritas”.
Synod na różnych miejscach upomina się o miejsce należne młodym w parafii i w pasterskiej miłości duchownych, osób konsekrowanych, świeckich.
VII
Dwie daty, jakby dwie klamry, spinają nasz Synod. Pierwsza jest datą promulgacji jego statutów i aneksów jako prawa diecezjalnego. Datę tę wyznacza dzisiejsza uroczystość Zwiastowania Pańskiego. To dzień narodzin naszej Diecezji. Sięga on naszą wiarą do początku objawienia i realizacji zbawczego planu Bożego. „Słowo Ciałem się stało” (J 1,14). Syn Boży stał się człowiekiem. Bosko-ludzkie zjednoczenie w Chrystusie jest źródłem bosko-ludzkiej wspólnoty, która stanowi istotę Kościoła. W to misterium Ojciec Święty Jan Paweł II przed siedemnastu laty włączył Kościół Kaliski powołując go do istnienia. Dzień 25-go marca jest dla nas dniem pamiętnym i co roku uroczyście go obchodzimy. Dzisiejszy obchód ubogaca księga prawa diecezjalnego, które za chwilę zostanie podpisane i ogłoszone.
Pragnę w tym miejscu całym sercem podziękować wszystkim i każdemu z osobna, którzy wnieśli swoją twórczą pracę i swój trud w przygotowanie i w przebieg prac Synodu. Bardzo dziękuję.
Drugą datą, klamrą, będzie dzień 27 grudnia bieżącego roku. Wtedy Kościół będzie uroczyście obchodził Święto Najświętszej Rodziny Jezusa, Maryi, Józefa. Dla naszej Diecezji Święto to ma szczególne znaczenie. Mówi ono o Patronie Diecezji - Józefie Świętym, czczonym w Kaliskim Obrazie pod imieniem Józefa, dziewiczego Małżonka Maryi, Opiekuna Zbawiciela, Głowy Najświętszej Rodziny. Świętemu Józefowi powierzyliśmy prace Synodu i Jemu powierzamy wdrażanie w życie ich owoców.
VIII
Niech Pierwszy Synod pomaga nam budować jak najlepsze wzajemne relacje! Niech porządkuje i dynamizuje życie Kościoła diecezjalnego w miłości i pokoju! Niech będzie narzędziem, jeszcze pełniejszej i głębszej integracji całej Diecezji!
